به طور معمول، اشخاص دارای اعمال روده ای در فواصل مرتب و به طورمعمول دقیقی هستند و مدفوع به آسودگی عاری هیچ گونه تنگی و یا اضطراب از بدن بیرون می شود. مسلماً تناوب عادی رفتار روده ای و تخلیه مزاج از فرد به فرد مختلف و متغیر است، نزدیک 95 درصد از بزرگ سالان تندرست دارای یک الگو هستند که از 3 بار در روز تا 3 بار در هفته متغیر است.

در یبوست، رفتار روده افت پیدا می کند و در انتها مدفوع سخت، خشک و دفع آن سخت است. اکثر موردها یبوست با ناخوشی یا آشفتگی گوارشی درارتباطنیست. در عوض، این بیماری با روش غذایی، سبک زندگی، استفاده دارو ها یا تعدادی عوامل سایر در ارتباط است که مدفوع را سفت تر می کند یا در دفع راحت مدفوع تداخل ایجاد می کند. برخی از عوامل رایج در تشکیل مساله خشکی در بزرگ سالان عبارتند از:

• سبک غذایی کم فیبر- هر فرد هرروز مشرف به 25 گرم تا 30 گرم فیبر نیاز دارید تا مدفوع را نرم شود و راندمان مشابه روده را آنتریک کند. اغلب رژیم های آمریکایی شامل مقادیری کمتر از نصف این مقدار است.

• عدم استفاده مایع کافی - جهت جلوگیری از خشک شدن و سخت شدن مدفوع، رژیم روزانه باید شامل حداقل 6 تا 8 لیوان آب باشد. این اندازه می تواند دربردارنده یک لیوان کامل شیر، آب و سایر آشامیدنی ها باشد، اما شما همچنان می توانید از مقدار آب در میوه ها، سوپ ها، سبزی ها و غذا های جامد نیز استفاده و آن ها را محاسبه کنید.

• سبک زندگی بی تحرک - از آنجا که ورزش منظم برای بهبود انقباض طبیعی عضلات در دیواره روده امری الزامی است، داشتن یک کار کم تحرک و یا فعالیت ورزشی کم، می تواند شما را در معرض خطر ابتلا به یبوست قرار دهد.

• نادیده گرفتن تمایل به دفع زودرس - اگر قبل از اینکه تمایل به دفع مدفوع داشته باشید، حرکات روده را دارید، این امر یک رفلکس طبیعی عصبی را تقویت می کند که شما را در دفع راحت مدفوع کمک می کند. برخی مواقع، به دلیل یک برنامه شلوغ یا دسترسی محدود به سرویس بهداشتی، فرد نگرانی خود را در این مورد نادیده می گیرد. در صورتی که به طور مکرر اجابت مزاج را تا زمان مناسب به تاخیر می اندازید، این امر می تواند منجر به بروز مشکلات سخت مرتبط به یبوست شود.

• عوامل مربوط به سفر و برنامه ریزی - مسافرت می تواند احتمال ابتلای به عارضه یبوست را با تغییر رژیم غذایی، تداخل با زمان بندی طبیعی مصرف غذا و محدود کردن دسترسی به سرویس بهداشتی، افزایش دهد.

• استفاده بیش از حد از ملین ها - استفاده طولانی مدت و مکرر از ملین ها می تواند روده شما را وابسته به مصرف این دارو ها برای کمک به حرکت روده کند. بنابر این، عادت به مصرف این ملین ها می تواند منجر به یبوست شود، و شما را وابسته به ادامه مصرف از ملین ها کند.

• عوارض جانبی دارو ها - یبوست می تواند ناشی از عوارض جانبی بسیاری از دارو های تجویزی و غیر تجویزی باشد. دارو های رایج شامل مکمل های آهن و ویتامین هایی هستند که حاوی آهن هستند. مکمل کلسیم، آنتی اسید های حاوی آلومینیوم، دارو های ضد افسردگی، دارو های مصرفی برای درمان بیماری اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا توهمات، دارو های مخدر ضد درد، دارو های مصرفی برای القای بیهوشی عمومی، دیورتیک ها، آرام بخش های عضلانی، و برخی دارو های تجویزی مورد استفاده برای درمان اختلالات تشنج، بیماری پارکینسون، بیش فعالی پروستات و فشار خون بالا از این قبیل محسوب می شوند.

• درد یا ناراحتی موضعی در اطراف مقعد - یک شکاف مقعدی یا همو روئید می تواند سبب ایجاد درد و ناراحتی در حرکت روده شود. (یک شکاف مقعدی یک شکاف کوچک در پوست در اطراف مقعد است و یک همو روئید ناشی از انقباض عضلانی در مقعد است.) برای جلوگیری از درد، فردی که یکی از این مشکلات را دارد، در برخی مواقع در مقابل تمایل به دفع مدفوع مقاومت می کند. این امر می تواند علائم عارضه یبوست را در فرد مبتلا ایجاد و یا تشدید کند.

اغلب، یبوست ممکن است نشانه ای از بیماری یا عارضه ای باشد که بر دستگاه گوارش، مغز یا نخاع تاثیر می گذارد. تعدادی از نمونه های این بیماری ها عبارتند از: سندرم روده تحریک پذیر، انسداد روده، دیورتیکولیت، سرطان روده بزرگ، کم کاری تیروئید، سطح بالای غیر طبیعی کلسیم خون (هیپرکلسمی)، مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون و آسیب نخاعی. مشکل یبوست همچنین ممکن است ناشی از موقعیت غیر طبیعی ارگان های لگن (مثلا، سفت شدن رحم، به نام “پرولاپس رحم”) یا انقباض غیر طبیعی عضلات در لگن باشد.

برخی مواقع یبوست دراز مدت منجر به سفت شدگی مدفوع می شود که یک مسدود شدن کولون (روده) در اثر یک توده مدفوع است که نمی تواند با انقباض های روده بزرگ حرکت کند. سفت شدگی مدفوع می تواند باعث بروز درد و استفراغ در فرد مبتلا شود و فردی که دچار انسداد مدفوع است ممکن است به درمان اضطراری یا بستری شدن نیاز داشته باشد. سفت شدگی مدفوع یک عارضه نسبتا رایج از یبوست طولانی مدت در سالمندان و افراد در بستری است که در حدود 30 درصد از تمام کسانی که در خانه تحت مراقب های پرستاری هستند، رخ می دهد.

علائم ابتلا به عارضه یبوست عبارتند از:
• کمتر از 3 بار اجابت مزاج در هفته
• مدفوع کم، سخت و خشک که دفع آن دشوار یا دردناک است
• نیاز به فشار بیش از حد برای حرکت روده و اجابت مزاج
• احساس اینکه که پس از یک اجابت مزاج، روده شما خالی نیست
• استفاده مکرر از تنقیه، ملین ها یا شیاف

علائم سفت شدگی مدفوع عبارتند از:
• مدفوع مایع (مایعات در اطراف توده مدفوع نشت می کند و می تواند با اسهال اشتباه گرفته شود)
• درد شکمی، به خصوص پس از صرف غذا
• تمایل مداوم به اجابت مزاج
• تهوع و استفراغ
• سر درد
• بی اشتهایی، کاهش وزن
• نا هنجاری (احساس بیماری به طور کلی در فرد)

درمان
اغلب اوقات یبوست با بیماری یا اختلال گوارشی در ارتباط نیست. در عوض، این عارضه با رژیم غذایی، شیوه زندگی، مصرف دارو ها یا برخی عوامل دیگر در ارتباط است که مدفوع را سخت تر می کند یا در دفع راحت مدفوع تداخل ایجاد می کند.

در صورتی که علائم یبوست را دارید، گام اول این است که اطمینان حاصل کنید مایعات کافی نوشیده اید و میزان فیبر مصرفی خود را افزایش دهید. مقدار فیبر رژیم غذایی با افزودن غلات، حبوبات، میوه ها و سبزی ها یا دوز های روزانه مکمل فیبر (به عنوان نمونه، متاموسیل یا سیتریکل) می تواند افزایش پیدا کند. اگر یبوست همچنان ادامه پیدا کند، منطقی است از یک درمان و داروی ملین کننده برای کمک به حرکت روده ای استفاده کنید. بسیاری از ملین کننده های موجود بدون نسخه در دسترس هستند و برای استفاده گاه به گاه ایمن و بی خطر هستند.

مواد معدنی مبتنی بر نمک یا کربوهیدرات (اسمزی). برای این منظور از نمک های طبیعی، نمک های منیزیم یا قند های قابل هضم استفاده می کنند تا به روده در دفع مدفوع کمک کنند. نمونه هایی از آن ها عبارتند از، شیر منیزی، لاکتولوز و پلی اتیلن گلیکول (Miralax).

مسهل های تحریک کننده، مانند ملین های حاوی senna، cascara یا bisacodyl، کمتر ملایم هستند. ملین های تحریک کننده موجب می شوند عضلات روده بزرگ به طور مرتب منقبض شود.

دارو های ملین و ضد یبوست در فرم هایی هستند که می توانند خورده شوند یا به صورت شیاف به رکتوم وارد شوند.

تنقیه نیز می تواند یبوست را از بین ببرد و در داروخانه ها بدون نسخه تجویز می شود. یک تنقیه سنتی با یک کیسه مایع (معمولا ترکیبی از نمک و آب) که به یک لوله پلاستیکی با نوک مخروط متصل است، انجام می شود. بعد از اینکه این ابتدای وسیله به داخل مقعد منتقل می شود، مایع آن را می توان به راست روده تخلیه کرد.

هنگامی که کیسه را چندین اینچ وارد کرده و مایع را با جاذبه حرکت می دهید، مایع آن تخلیه می شود. عمل تنقیه سبب شل شدن مدفوع برای دفع می شود و در نهایت عضلات مقعد را برای یک واکنش نسبت به کشش آن ها تحرک می کند.

در صورتی که دچار انسداد مدفوع (سفت شدن مدفوع) هستید، احتمال دارد پزشک با استفاده از دستکش، بخشی از توده مدفوع در رکتوم را خارج کند. مابقی جرم معمولا با استفاده از یک عمل تنقیه خارج می شوند. به ندرت مقداری آب از طریق یک سیگموئیدوسکوپ مورد نیاز است تا سفت شدگی مدفوع را بر طرف کند. هنگامی که مدفوع سفت شده از بین رفت، پزشک به شما یک رژیم غذایی با فیبر بالا را توصیه می کند و ممکن است دارو های نرم کننده مدفوع یا ملین را نیز برای بهبود حرکات منظم روده به شما پیشنهاد دهد.

برای درمان یبوست قبل از اینکه به پزشک مراجعه کنید می توانید از روش های درمانی ذیل که بسیار ساده و در دسترس است استفاده کنید:

1- درمان یبوست شدید با دانه کنجد
چربی موجود در دانه کنجد همانند مرطوب کننده روده عمل می کند که در صورت خشک بودن مدفوع بسیار کمک کننده است. این دانه ها را می توانید به سرلاک و یا سالاد اضافه کرده و یا آسیاب آن را بر روی غذا به عنوان چاشنی بپاشید. این روش مورد علاقه ی آمیش ها (یک فرقه مسیحی) و پزشکان چینی بوده است.


2- درمان یبوست شدید با فیبر
فیبر همانند یک تمیز کننده لوله، غذا و پسماند باقی مانده از آن را در سیستم گوارشی پاک سازی کرده و مرطوب کننده سیستم گوارشی است.

این روش مقدار مدفوع شما را افزایش می دهد، و عضلات دستگاه گوارش را تقویت کرده تا دفع راحت تری داشته باشند. مقدار استاندارد مصرف فیبر بین 20 تا 35 گرم روزانه است.

مواد غذایی که سرشار از فیبر هستند عبارتند از: سرلاک سبوس دار، لوبیا، عدس، بلغور، جو دوسر، بادام، جو، بیشتر سبزیجات، و میوه های تازه و خشک.

روش های درمانی سریع و خانگی برای یبوست

3- درمان یبوست با روغن کرچک
برای درمان یبوست به عنوان یک ملین محرک عمل می کند. روغن کرچک روده بزرگ و کوچک را تحریک می کند و به حرکات روده بهبود می بخشد.

دو قاشق چای خوری روغن کرچک را با معده خالی بخورید. برای بهبود طعم و مزه می توانید بعد آن آبمیوه مصرف کنید.

در عرض چند ساعت شما تغییری در شرایط خود حس خواهید کرد.

این روش درمان یبوست را نباید برای مدت طولانی تکرار کنید، زیرا عوارض جانبی به همراه دارد.


4-رفع یبوست مصرف ماست یا کفیر
بسیاری از محصولات لبنی از جمله ماست و کفیر حاوی میکرو ارگانیزم هایی هستند که به عنوان پروبیوتیک شناخته می شوند. پروبیوتیک ها اغلب باکتری های خوب نامیده می شوند و ممکن است به سلامت روده و نرم شدن مدفوع کمک کنند.

در یک تحقیق در سال 2014 محققان استفاده از ماست بدون طعم پروبیوتیک حاوی پلی دکستروز، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس را برای درمان یبوست بررسی کردند. این محققان دریافتند که خوردن 180 میلی لیتر از این ماست هر روز صبح طی 2 هفته زمان لازم برای دفع مواد زائد را در افراد مبتلا به یبوست کاهش می دهد.


5- رفع یبوست با مصرف آلو
آلو یکی از غذا های ضد یبوست مشهور است و آلو و آب آن به عنوان یک درمان خانگی آزمایش شده برای یبوست در بسیاری از بخش های جهان است. آلو ها حاوی مقدار زیادی فیبر هستند یک ماده غذایی که به عنوان سرعت دهنده و تسهیل کننده حرکات روده شناخته می شود. آلو ها همچنین حاوی سوربیتول و ترکیبات فنلی هستد که ممکن است فواید گوارشی داشته باشند. یک بررسی در سال 2014 نتیجه گیری کرد که خوردن آلو ممکن است تعداد حرکات روده را افزایش دهد و دفع مدفوع در افراد مبتلا به یبوست را بهبود می دهد.

در اکثر تحقیقات مورد استفاده در بررسی، مشارکت کنندگان تحقیق 100 گرم الو را هر روز مصرف کردند یا حدود 10 آلو در روز.


6- درمان یبوست شدید با آب لیمو
اسید سیتریک موجود در آب لیمو نقش یک محرک را برای سیستم گوارشی شما ایفا کرده و می تواند برای دفع سموم از بدن بسیار مفید باشد. با اضافه کردن مقداری آب لیمو به یک لیوان آب هر روز صبح، یا اضافه کردن لیمو به چای، موجب ترش مزه شدن آب و شادابی بیشتر شده که نه تنها به عنوان درمان طبیعی برای یبوست محسوب می شود بلکه موجب افزایش نوشیدن بیشتر آب در طول روز گردیده و در طولانی مدت دستگاه گوارش شما بهتر می شود.


7- درمان یبوست با ورزش
حتی روزانه 15 دقیقه پیاده روی روزانه به شما کمک می کند تا مواد غذایی از مسیر روده سریع تر عبور کند. اگر شما پس از صرف یک غذای سنگین احساس خواب آلودگی پیدا کردید تلاش کنید در همان مکانی که هستید، تحرک داشته باشید.

این تحرک و فعالیت به فرآیند هضم غذا کمک کننده است و از حس سنگینی پس از صرف غذای پر کالری و حجیم جلوگیری می کند و برای درمان یبوست شدید مفید است.

چه زمانی باید به ملاقات پزشک متخصص بروید؟
در صورتی که حرکات روده شما متوقف شده و درد شکم را تجربه می کنید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر دچار خونریزی از رکتوم خود هستید، با پزشک خود در این باره نیز مشورت کنید.

در صورتی که دچار علائم خفیف تر شده اید، یا اگر دچار یبوست بیش از چند هفته یا بیشتر از 2 یا 3 بار در هفته هستید، برای کمک به حرکات روده خود و اجابت مزاج، با پزشک خود در این زمینه نیز مشورت کنید.

همچنین بخوانید:


پیشگیری از عارضه یبوست


پر واضح است که پیشگیری بهتر از درمان است و شما می توانید در بسیاری موارد، با رعایت نکات زیر می توانید از بروز عارضه یبوست پیشگیری کنید:

اضافه کردن فیبر بیشتری به رژیم غذایی خود: تنظیم یک برنامه غذایی دارای 25 گرم تا 30 گرم فیبر روزانه. از انواع غذا های با فیبر بالا مانند لوبیا، کلم بروکلی، هویج، سبوس، دانه های کامل و میوه های تازه استفاده کنید. برای جلوگیری از نفخ و گاز، این مواد غذایی را به طور مداوم در طول چند روز مصرف کنید.

نوشیدن مایعات به مقدار مناسب: برای اکثر افراد بزرگ سال سالم این معادل شش تا هشت لیوان آب در روز است.

یک برنامه تمرین منظم را شروع کنید: حداقل 20 دقیقه پیاده روی سریع ممکن است روده شمارا برای انجام فعالیت طبیعی و سالم تحریک کند.

کمک به عادت دادن و آموزش دستگاه گوارش شما برای اجابت مزاج به طور منظم: یک زمان 10 دقیقه ای را برای قرار گرفتن در توالت که تقریباً در هرروز یکسان باشد را در نظر گرفته و برنامه ریزی کنید: بهترین زمان برای انجام این کار معمولاً پس از صرف صبحانه است.

اجابت مزاج را تا دسترسی به موقعیت تر به تاخیر نیندازید: بدون تأخیر اجابت مزاج کنید.

استفاده از مسهل های مدفوع یا مکمل های حاوی فیبر: استفاده از این موارد ممکن است یبوست گاه به گاه را از بین ببرد. همیشه دستورالعمل های دوز مصرفی را دقیقه همان طور که در برچسب این دارو ها نوشته شده است، دنبال کنید.

منبع:drsalam.tibablog