کیست مویی چیست ؟
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال همان سینوسی است که معمولا مو دار است و زیر پوست بین کفل ها کمی بالاتر از مقعد ایجاد میشود. سینوس بصورت عمودی بین کفل ها ایجاد میشود و به ندرت در نواحی دیگر بدن رخ میدهد و مستعد عفونت است. تنها راه درمان کیست مویی خارج کردن کیست به روش جراحی می باشد. به جز روش جراحی هیچ درمان دارویی و یا گیاهی وجود ندارد.
پیلونیدال یعنی ” لانه ی مو”
سینوس یک کانال باریک غیرعادی در بدن شما است. مسیر سینوس معمولا از مرکز عفونت در بافت های عمیق تر به سطح پوست میباشد , بدین معنی که چرک هر از گاهی به پوست منتقل و تخلیه میشود. اما در صورتیکه سوراخ‌های سطح پوست بسته شوند، ترشحات داخل حفره کیست مویی تجمع پیدا می‌کنند و منجر به ایجاد آبسه میشوند.
دلایل ایجاد کیست مویی یا کیست پیلونیدال
دلیل واقعی کیست مویی (سینوس پیلونیدال)هنوز مشخص نیست و فرضیه های مختلفی وجود دارد. برای مثال فرضیه ای میگوید این یک ناهنجاری جزئی مادرزادی بین کفل ها است و به همین خاطر بین افراد خانواده رخ میدهد. ناهنجاری در این بخش از پوست بخاطر این است که مو به جای بیرون آمدن به درون پوست رشد میکند. این بیماری در افراد پرمو و کسانی که به سبب شغلشان، ساعات زیادی از روز را در حالت نشسته هستند، بیشتر دیده میشود.
فرضیه دیگر میگوید در اثر فشار یا اصطکاک پوست بین کفل ها , گودی یا فرورفتگی پیدا میکند و این خود مسئول فشرده شدن و رشد مو به درون و ایجاد کیسه یا غده ی چرکی میشود.
دلیل هرچه باشد , زمانیکه مو در پوست گیر کند باعث خارش و التهاب میشود. پوست ملتهب هم عفونت میکند و پس از مدتی عفونت دائمی و تکراری میشود. سپس عفونت منجر به سینوسی میشود که دارای قطعاتی از مو است.
چه کسانی دچار کیست مویی میشوند؟
در انگلستان از هر صد هزار نفر حدود 26 نفر دچار کیست مویی میشوند و در کودکان و افراد بالای 40 سال نادر و برای مردان چهار برابر زنان رخ میدهد (چون بیش از زنان مو دارند).
یک سری عوامل نیز در ایجاد این مشکل دخیل هستند مانند:
- شغلی که نشستن زیاد از حد لازم دارد
- چاقی یا وزن زیاد
- خارش یا آسیب دیدگی دائمی محل
- کفل پر از مو
- سابقه خانوادگی
این مشکل در قدیم به “صندلی جیپ” معروف بود چون بین رانندگان جیپ های ارتش متداول بود , احتمالا به خاطر ساعت ها رانندگی و بالا و پایین جستن که منجر به خارش و جراحت جزئی و فشار به کفل ها بوده است.
علائم کیست مویی
سینوس پیلونیدال یا کیست مویی در وحله ی اول علائمی ندارد و شخص از وجود آن بی اطلاع است. بعضی ها در ابتدا و هنگام شستشو احساس توده ای بی درد در محل می‌کنند. در واقع علائم کیست مویی زمانی ظاهر میشود که کیست عفونی شده و تبدیل به آبسه شود.
علائم کیست مویی حاد
در صورتیکه بیماری حاد و مزمن شود، می‌تواند علائم زیر را داشته باشد:
- احساس درد و قرمزی
- چرک و ترشح
- درد هنگام نشستن
- تب و لرز
علائم کیست مویی مزمن
از هر ده نفر حدود چهار نفر دچار سینوس پیلونیدال تکراری میشوند و درد ناشی از آن کمتر از مورد حاد است چون معمولا مقداری چرک از سینوس خارج و فشار کمتر میشود و هرچند عفونت کاملا رفع نمیشود ولی درد کاهش می یابد و آنچنان شدید نخواهد بود. بنابراین علائم درد و تخلیه چرک برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت و هر از گاهی عود میکند تا سینوس طی جراحی درمان شود.
روشهای درمان کیست مویی
در صورت عفونت باید داروهای آنتی بیوتیک مصرف شود و برای رفع درد مسکن هایی مانند پاراسیتامول و یا آیبوپروفن تجویز میشوند. جراحی با لیزر در این مرحله احتمالی است. در صورت جراحی با لیزرکه معمولا درمطب به صورت سرپایی بدون درد وخونریزی انجام میشود توده ی چرکین شکاف خورده و تخلیه میشود. درمان با دارو و درمان خانگی کیست مویی به هیچ عنوان قطعی نیست و در اکثر مواقع برای کاهش عفونت و التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان کیست مویی با لیزر
اگر علائمی وجود ندارد:درصورتیکه علائمی موجود نباشد توصیه میشود سریعا موها تراشیده و محل عاری از مو و تمیز نگهداری شود.
اگر علایم حاد باشند:در صورت عفونت باید داروهای آنتی بیوتیک مصرف شود و برای رفع درد مسکن هایی مانند پاراسیتامول و یا آیبوپروفن تجویز میشوند. جراحی با لیزر در این مرحله احتمالی است. در صورت جراحی با لیزرکه معمولا درمطب به صورت سرپایی بدون درد وخونریزی انجام میشود توده ی چرکین شکاف خورده و تخلیه میشود.
در اکثر موارد جراحی با لیزر لازم است و برای درمان این مشکل چندین روش موجود است که پزشک از مزایا و معایب هر یک بیمار را مطلع میکند. گزینه های موجود به این شرح هستند:
- برش با لیزر و التیام خود به خود: در این روش جراحی کیست مویی یا سینوس پیلونیدال و بخشی از پوست پیرامون آن با لیزر برش میخورد. در این روش زخم بسته نمیشود تا بطور طبیعی التیام یابد که معمولا چندین هفته طول میکشد و باید از آن کاملا طبق دستور پزشک مراقبت شود. مزیت این روش در اینست که کل بافت ملتهب برداشته و احتمال برگشت بیماری بسیار کم است.
- برش با لیزر و بخیه: بدین معنا است که فقط بخش سینوس یا کیست با لیزر برداشته میشود. در این روش برش سینوس با لیزر بیضی شکل است و سپس دو طرف برش به هم رسانده و بخیه میخورد. مزیت این روش در صورت موفقیت اینست که زخم سریعا التیام می یابد ولی احتمال برگشت سینوس و یا عفونت محل در مقایسه با روش اول بیشتر است. البته درصورتیکه بخیه از بین کفل ها به بیرون زده شود خطرهای احتمالی کمتر خواهند بود.
- تکنیک جراحی پلاستیک: در بعضی موارد که سینوس تکراری و گسترده است برای برداشتن سینوس و پوست پیرامون جراحی پلاستیک توصیه میشود.
دوره ی پس از جراحی و لیزر کیست مویی
مراقبت بعد از جراحی باید طبق دستور پزشک و بسته به نوع جراحی انجام شود تا از عود مجدد بیماری و یا بروز عفونت جلوگیری شود. زخم باید کاملا تمیز و عاری از مو نگهداری شود. طبق توصیه ی جراحان معمولا باید زخم را حتی پس از التیام عاری از مو نگه داشت و هر چند هفته یک بار موها را به روش های گوناگون از بین برد که در این صورت احتمال برگشت بیماری کاهش می یابد. همچنین رعایت بهداشت فردی، استفاده از توالت فرنگی تا چندروز بعد از جراحی و نشستن صحیح از موارد دیگری است که باید رعایت شود.
منبع:کلینیک درمان
